East-Timor of zoals de bevolking het liever hoort, Timor-Leste, het onbekende nieuwe land. We wisten niet goed wat er ons te wachten stond toen we landden in Dili, de hoofdstad. Onze Visa-on-arrival was een makkie op de luchthaven, 30 dollar en een nieuwe stempel pronkt in ons reeds behoorlijk gevuld paspoort.
De eerste 2 dagen in Dili liepen we een beetje verloren en werden we ambetant van al de papieren die we moesten hebben om ons Indonesisch visum terug aan te vragen.
Maar na een dag rondlopen, mailen, printen en pasfoto met RODE achtergrond laten trekken, geraakte gelukkig toch alles in orde. En konden we ons stapeltje papieren afgeven op de Indonesische ambassade....
Dili lijkt op niets op een hoofdstad. Indien de ambassade-, NGO- en VN-gebouwen er niet zouden zijn is het maar amper een stad te noemen. Er zijn enkele luxueuzere hotels en een shoppingcenter iets verder buiten het centrum, maar voor de rest is het bijna allemaal laagbouw. De kippen lopen er nog op straat en niet alle straten hebben een asfaltlaag. Het kan er erg stoffig zijn...
En we liepen wat verloren omdat er echt bijna geen toerisme is. Ze zijn er niet echt op voorzien en je loopt er amper andere toeristen tegen het lijf. En het is echt wel een duur land, toch voor wat je krijgt. Westerse prijzen voor overnachtingen (30-50 dollar).
Ook het nemen van een bus ergens naartoe was niet evident en zou ons een hoop geld kosten omdat ze buitenlanders heel wat extra zouden vragen voor een busticket.
Laat me dat even uitleggen. Timor-Leste was een kolonie van Portugal. Een paar dagen nadat het onafhankelijk werd (1975), viel Indonesië het land binnen en bezette het voor 27 jaar met heel wat doden en gewonden tot gevolg. Na een bloedige vrijheidsstrijd werd het een onafhankelijk land in 2002. De VN en verscheidene NGO's kwamen naar het land om het terug op poten te zetten. Met gevolg dat er heel veel westerse mensen kwamen werken in Timor-Leste. En dat er dus heel wat dollars kwamen en de prijzen van de hotels en appartementen westers werden en nu nog steeds zijn. En dat de mensen nog steeds denken dat ALLE buitenlanders veel geld hebben...maar dat is natuurlijk niet zo. Zeker niet als je als backpacker rondreist.
Toch konden we een scooter geregeld krijgen voor 15 dollar per dag, van een lokale scooterwinkel (normale prijs 30 dollar per dag). En toen konden we eindelijk vertrekken...
We reden van Dili in oostelijke richting langs de noordkust naar Manatuto. We passeerden prachtige kusten met 50 tinten blauw water....verlaten of met een paar vissersboten. Waarschijnlijk staan er wel een paar resorts binnen dit en 10 jaar langs deze prachtige kusten. We zagen al enkele bordjes die ernaar verwijzen. Maar nog niks concreet. Indien ze echt willen dat er meer toerisme komt, zoals backpackers moeten ze hun prijzen verlagen en de kwaliteit van sommige accommodaties verhogen.
Want in Manatuto sliepen we in een niet z'n propere kamer met een aftandse badkamer, waar al een hele tijd geen water meer uit de kraan was gekomen, met kakkerlakken, en slechts 2 matrassen op de grond. En we betaalden hier 20 dollar (inclusief afdingen) voor.... Hier zouden we in Indonesië nog geen 5 dollar voor betalen ;-) Maar wel lieve en vriendelijke mensen en weinig andere opties.
De hotels en guesthouses in onze reisgids...zijn soms echt vergane glorie...van de tijd dat er nog veel expats waren....
Bij het passeren van de vele kleine dorpjes kwamen de wuivende handjes weer volop boven, maar wel veel armere handjes dan in Lombok. Nicolas had steeds het gevoel dat hij met de paus achterop de scooter aan het rondrijden was... ;-) Zoveel lachende en ook verbaasde gezichten naar die 2 buitenlanders op een scooter.
En als wij al zoveel verwonderde blikken kregen, wat moet onze vriend Ludo dan niet meemaken met zijn fiets en een beenprothese!! En fietsen in deze hitte met toch heel wat steile klimmetjes + 40 kg bagage... Chapeau vriend!! Weinigen doen je dit na...
Als je meer wil weten over Ludo zijn avonturen: https://www.freeandunlimited.be/
De kleine dorpjes onderweg met kleine traditionele huisjes waar de kippen, varkens, geiten, waterbuffels en koeien vrolijk over straat liepen en waar je piepkleine winkeltjes had en soms restaurantjes langs de zee waar je vers gevangen vis kan eten.
Het eten is trouwens heerlijk met steeds grote porties met veel vis en seafood. En lekkere inlandse koffie! Maar we missen wel de versgeperste fruitsappen...
We hoorden heel vaak 'malai malai' = 'buitenlander buitenlander' en 'Mister Mister' ook al was ik aan het rijden ;-) en 'goodmorning' tot in de late uurtjes ;-)
En als we in een dorpje stopten dan kregen we meestal de meeste reactie van een groepje meisjes....nieuwsgierig van aard zeker ;-) Zoals van Andrea en haar vriendinnekes in Manatuto...die waren niet verlegen... En onze namen hoorden we nog een paar minuten nagalmen id straat toen we vertrokken...
Het eerste stuk waar we doorreden was redelijk droog en bergachtig met weinig landbouw. Landbouw is ook niet zo evident in Timor-Leste omdat grote delen van het land een hellingspercentage van 40% heeft. Maar in de buurt van Bacau begon het wel groener te worden met ook een aantal rijstvelden.
Baucau ligt op een heuvel en ons guesthouse daar had een veranda met een prachtig uitzicht op de zee met een verfrissende bries. We waren de enigste toeristen ...
Baucau, de 2de grootste stad in Timor-Leste stelt op zicht niet veel voor....
De bevolking spreekt buiten hun eigen taal, Tetun, ook een beetje Portugees, Bahasa (Indonesisch) en sommigen een klein beetje Engels.
Je ziet er nog heel veel Portugese invloed, zowel in de huizen, de mensen, de taal en hun schuchterheid...
Van Baucau reden we via Lospalos naar Tutuala. Het was een prachtige weg langs de kust en een heuvelachtig binnenland, maar met soms wel echt slechte stukken. We zagen ook bordjes die waarschuwden voor krokodillen. Er zouden er wel degelijk zitten in de mangroves en riviertjes langs de kust, maar 'gelukkig' geen gezien...
Lospalos stelt ook niet veel 'meer' voor. Met moeite en behulp van wat kids een restaurantje gevonden voor onze lunch. Onze Lonely Planet is na het vertrek van de vele expats, en sinds een jaar ook van de VN, echt wel aan een degelijke update toe ;-) Heel wat zaken bestaan niet meer of zijn sterk verouderd.
Na de lunch beslissen we om verder te rijden naar Tutuala Beach aan Jaco Island. Het uiterst oostelijke punt in Timor-Leste en naar het schijnt 'het Paradijs'.
De weg wordt slechter en smaller en ook de dorpen worden armen... Na het schuilen voor een fikse stortbui bereiken we Tutuala boven op de berg met een prachtig uitzicht op de kustlijn beneden.
Een lokale man houdt ons tegen als we de weg naar Tutuala Beach willen inslaan. VEEL te slecht voor een simpele scooter. Je hebt er een stevige motor of 4X4 voor nodig wil je de kust 8km verder bereiken. De weg is erg steil met veel putten en stenen. Ludo had er ons ook al voor gewaarschuwd. We besluiten in het enige hotel te blijven en de dag nadien de 8km te voet af te leggen (20 dollar per persoon als je achterop een moto mee wil...).
Van deze voettocht krijgen we absoluut geen spijt! Een fijne op en neer gaande wandeling met weliswaar slechte weg maar mooie natuur en heeel veel prachtige vlinders en als beloning 'het aards paradijs' ... wit verlaten zandstrand, azuurblauwe zee, geen bebouwing te bespeuren en een aan de overkant een klein eilandje met hetzelfde decor :-)
We vinden een leuk onderkomen in een kleine basic bungalow 30m van het strand. Dit guesthouse wordt gerund door de plaatselijke bevolking (coöperative), 20 dollar per nacht. De 2 vrouwen Angelina en Justina maken het ons naar wens met lekker eten en veel vriendelijkheid.
We genoten van het water, de rust en het uitzicht... Je kan ook naar Jaco Island met een vissersboot, maar voor ons was het zo perfect.
De volgende dag moesten we dan te voet terug naar Tutuala...maar werden we onderweg overvallen door een fikse stortbui...het regenseizoen is hier blijkbaar echt nog niet over. We schuilden een halfuur onder een dikke boom en zagen de 'weg' veranderen in een riviertje...met natte voeten stapten we verder maar gelukkig kwam al snel de zon er weer door.
Na wat rust in Tutuale namen we onze scooter terug en reden richting Com. Maar we kregen onderweg een platte achterband. Mmmm niet zo goed op een feestdag zoals 1 mei. Gelukkig waren we niet zo ver van een dorp waar de kinderen ons begeleiden naar een 'Bengkel' = 'Garage'. Maar de garagist was niet thuis... Wat nu gedaan...er stopte een auto met een Filipijn die een beetje de taal sprak en ervoor kon zorgen dat de vrouw van de garagist de garage opendeed en 2 jonge gasten liet komen om de band te maken. Over een nieuwe band werd niet gesproken... ;-) het plakken van de band gebeurd nog op de ouderwetse manier en na 2 plaksessies is het gelukt! En wat kost het ons: 2 dollar!
En we willen nog een dollar geven aan de 2de helper maar die wil het niet aannemen... Ongelooflijk!!! We hadden gedacht om 20 dollar aan ons broek te hebben, maar deze mensen zijn zo eerlijk om de gewone lokale prijs te vragen. Dit zou in Dili niet waar geweest zijn... Wat een verschil met de hotels en guesthouses die rijkelijk doorvragen!
Dit geeft aan dat deze mensen toeristen 'nog' niet willen afzetten. Ze zijn nog puur en eerlijk! Dankuwel om dit te mogen ervaren! We staan ervan te kijken!
En dit komt zeker aan als je dan even later in Com 20dollar moet betalen voor een aftandse kamer met krakkemikkig bed met een apart badhokje zonder douche (gietbeker), warm water of licht...
Com, een kustdorpje waar het druk was in de tijd van de vele expads. Maar waar nu de meeste guesthouses en restaurantjes leeg staan en maar weinig toeristen komen...niet zo vreemd met deze accommodatieprijzen...
En dan heb je even later weer het tegenovergestelde: lunch met vis, rijst en koffie in een klein dorpje met zicht op zee: 2 dollar per persoon...
Vanuit Com rijden we terug richting Baucau en verder naar Dili. We krijgen onderweg nog een lekke band. Gelukkig maar 100m van een garage :-) Na een uurtje zijn de 3 gaatjes gedicht...en wederom... maar 3 dollar.
Terug in Dili zijn we blij met een warme douche, een goed bed en het laten wassen van onze bezwete kleding... We pikken ons paspoort terug op en kunnen de volgende dag met ons visum de bus op naar Kupang, West-Timor in Indonesië.
De eerste 2 dagen in Dili liepen we een beetje verloren en werden we ambetant van al de papieren die we moesten hebben om ons Indonesisch visum terug aan te vragen.
Maar na een dag rondlopen, mailen, printen en pasfoto met RODE achtergrond laten trekken, geraakte gelukkig toch alles in orde. En konden we ons stapeltje papieren afgeven op de Indonesische ambassade....
Dili lijkt op niets op een hoofdstad. Indien de ambassade-, NGO- en VN-gebouwen er niet zouden zijn is het maar amper een stad te noemen. Er zijn enkele luxueuzere hotels en een shoppingcenter iets verder buiten het centrum, maar voor de rest is het bijna allemaal laagbouw. De kippen lopen er nog op straat en niet alle straten hebben een asfaltlaag. Het kan er erg stoffig zijn...
En we liepen wat verloren omdat er echt bijna geen toerisme is. Ze zijn er niet echt op voorzien en je loopt er amper andere toeristen tegen het lijf. En het is echt wel een duur land, toch voor wat je krijgt. Westerse prijzen voor overnachtingen (30-50 dollar).
Ook het nemen van een bus ergens naartoe was niet evident en zou ons een hoop geld kosten omdat ze buitenlanders heel wat extra zouden vragen voor een busticket.
Laat me dat even uitleggen. Timor-Leste was een kolonie van Portugal. Een paar dagen nadat het onafhankelijk werd (1975), viel Indonesië het land binnen en bezette het voor 27 jaar met heel wat doden en gewonden tot gevolg. Na een bloedige vrijheidsstrijd werd het een onafhankelijk land in 2002. De VN en verscheidene NGO's kwamen naar het land om het terug op poten te zetten. Met gevolg dat er heel veel westerse mensen kwamen werken in Timor-Leste. En dat er dus heel wat dollars kwamen en de prijzen van de hotels en appartementen westers werden en nu nog steeds zijn. En dat de mensen nog steeds denken dat ALLE buitenlanders veel geld hebben...maar dat is natuurlijk niet zo. Zeker niet als je als backpacker rondreist.
Toch konden we een scooter geregeld krijgen voor 15 dollar per dag, van een lokale scooterwinkel (normale prijs 30 dollar per dag). En toen konden we eindelijk vertrekken...
We reden van Dili in oostelijke richting langs de noordkust naar Manatuto. We passeerden prachtige kusten met 50 tinten blauw water....verlaten of met een paar vissersboten. Waarschijnlijk staan er wel een paar resorts binnen dit en 10 jaar langs deze prachtige kusten. We zagen al enkele bordjes die ernaar verwijzen. Maar nog niks concreet. Indien ze echt willen dat er meer toerisme komt, zoals backpackers moeten ze hun prijzen verlagen en de kwaliteit van sommige accommodaties verhogen.
Want in Manatuto sliepen we in een niet z'n propere kamer met een aftandse badkamer, waar al een hele tijd geen water meer uit de kraan was gekomen, met kakkerlakken, en slechts 2 matrassen op de grond. En we betaalden hier 20 dollar (inclusief afdingen) voor.... Hier zouden we in Indonesië nog geen 5 dollar voor betalen ;-) Maar wel lieve en vriendelijke mensen en weinig andere opties.
De hotels en guesthouses in onze reisgids...zijn soms echt vergane glorie...van de tijd dat er nog veel expats waren....
Bij het passeren van de vele kleine dorpjes kwamen de wuivende handjes weer volop boven, maar wel veel armere handjes dan in Lombok. Nicolas had steeds het gevoel dat hij met de paus achterop de scooter aan het rondrijden was... ;-) Zoveel lachende en ook verbaasde gezichten naar die 2 buitenlanders op een scooter.
En als wij al zoveel verwonderde blikken kregen, wat moet onze vriend Ludo dan niet meemaken met zijn fiets en een beenprothese!! En fietsen in deze hitte met toch heel wat steile klimmetjes + 40 kg bagage... Chapeau vriend!! Weinigen doen je dit na...
Als je meer wil weten over Ludo zijn avonturen: https://www.freeandunlimited.be/
De kleine dorpjes onderweg met kleine traditionele huisjes waar de kippen, varkens, geiten, waterbuffels en koeien vrolijk over straat liepen en waar je piepkleine winkeltjes had en soms restaurantjes langs de zee waar je vers gevangen vis kan eten.
Het eten is trouwens heerlijk met steeds grote porties met veel vis en seafood. En lekkere inlandse koffie! Maar we missen wel de versgeperste fruitsappen...
We hoorden heel vaak 'malai malai' = 'buitenlander buitenlander' en 'Mister Mister' ook al was ik aan het rijden ;-) en 'goodmorning' tot in de late uurtjes ;-)
En als we in een dorpje stopten dan kregen we meestal de meeste reactie van een groepje meisjes....nieuwsgierig van aard zeker ;-) Zoals van Andrea en haar vriendinnekes in Manatuto...die waren niet verlegen... En onze namen hoorden we nog een paar minuten nagalmen id straat toen we vertrokken...
Het eerste stuk waar we doorreden was redelijk droog en bergachtig met weinig landbouw. Landbouw is ook niet zo evident in Timor-Leste omdat grote delen van het land een hellingspercentage van 40% heeft. Maar in de buurt van Bacau begon het wel groener te worden met ook een aantal rijstvelden.
Baucau ligt op een heuvel en ons guesthouse daar had een veranda met een prachtig uitzicht op de zee met een verfrissende bries. We waren de enigste toeristen ...
Baucau, de 2de grootste stad in Timor-Leste stelt op zicht niet veel voor....
De bevolking spreekt buiten hun eigen taal, Tetun, ook een beetje Portugees, Bahasa (Indonesisch) en sommigen een klein beetje Engels.
Je ziet er nog heel veel Portugese invloed, zowel in de huizen, de mensen, de taal en hun schuchterheid...
Van Baucau reden we via Lospalos naar Tutuala. Het was een prachtige weg langs de kust en een heuvelachtig binnenland, maar met soms wel echt slechte stukken. We zagen ook bordjes die waarschuwden voor krokodillen. Er zouden er wel degelijk zitten in de mangroves en riviertjes langs de kust, maar 'gelukkig' geen gezien...
Lospalos stelt ook niet veel 'meer' voor. Met moeite en behulp van wat kids een restaurantje gevonden voor onze lunch. Onze Lonely Planet is na het vertrek van de vele expats, en sinds een jaar ook van de VN, echt wel aan een degelijke update toe ;-) Heel wat zaken bestaan niet meer of zijn sterk verouderd.
Na de lunch beslissen we om verder te rijden naar Tutuala Beach aan Jaco Island. Het uiterst oostelijke punt in Timor-Leste en naar het schijnt 'het Paradijs'.
De weg wordt slechter en smaller en ook de dorpen worden armen... Na het schuilen voor een fikse stortbui bereiken we Tutuala boven op de berg met een prachtig uitzicht op de kustlijn beneden.
Een lokale man houdt ons tegen als we de weg naar Tutuala Beach willen inslaan. VEEL te slecht voor een simpele scooter. Je hebt er een stevige motor of 4X4 voor nodig wil je de kust 8km verder bereiken. De weg is erg steil met veel putten en stenen. Ludo had er ons ook al voor gewaarschuwd. We besluiten in het enige hotel te blijven en de dag nadien de 8km te voet af te leggen (20 dollar per persoon als je achterop een moto mee wil...).
Van deze voettocht krijgen we absoluut geen spijt! Een fijne op en neer gaande wandeling met weliswaar slechte weg maar mooie natuur en heeel veel prachtige vlinders en als beloning 'het aards paradijs' ... wit verlaten zandstrand, azuurblauwe zee, geen bebouwing te bespeuren en een aan de overkant een klein eilandje met hetzelfde decor :-)
We vinden een leuk onderkomen in een kleine basic bungalow 30m van het strand. Dit guesthouse wordt gerund door de plaatselijke bevolking (coöperative), 20 dollar per nacht. De 2 vrouwen Angelina en Justina maken het ons naar wens met lekker eten en veel vriendelijkheid.
We genoten van het water, de rust en het uitzicht... Je kan ook naar Jaco Island met een vissersboot, maar voor ons was het zo perfect.
De volgende dag moesten we dan te voet terug naar Tutuala...maar werden we onderweg overvallen door een fikse stortbui...het regenseizoen is hier blijkbaar echt nog niet over. We schuilden een halfuur onder een dikke boom en zagen de 'weg' veranderen in een riviertje...met natte voeten stapten we verder maar gelukkig kwam al snel de zon er weer door.
Na wat rust in Tutuale namen we onze scooter terug en reden richting Com. Maar we kregen onderweg een platte achterband. Mmmm niet zo goed op een feestdag zoals 1 mei. Gelukkig waren we niet zo ver van een dorp waar de kinderen ons begeleiden naar een 'Bengkel' = 'Garage'. Maar de garagist was niet thuis... Wat nu gedaan...er stopte een auto met een Filipijn die een beetje de taal sprak en ervoor kon zorgen dat de vrouw van de garagist de garage opendeed en 2 jonge gasten liet komen om de band te maken. Over een nieuwe band werd niet gesproken... ;-) het plakken van de band gebeurd nog op de ouderwetse manier en na 2 plaksessies is het gelukt! En wat kost het ons: 2 dollar!
En we willen nog een dollar geven aan de 2de helper maar die wil het niet aannemen... Ongelooflijk!!! We hadden gedacht om 20 dollar aan ons broek te hebben, maar deze mensen zijn zo eerlijk om de gewone lokale prijs te vragen. Dit zou in Dili niet waar geweest zijn... Wat een verschil met de hotels en guesthouses die rijkelijk doorvragen!
Dit geeft aan dat deze mensen toeristen 'nog' niet willen afzetten. Ze zijn nog puur en eerlijk! Dankuwel om dit te mogen ervaren! We staan ervan te kijken!
En dit komt zeker aan als je dan even later in Com 20dollar moet betalen voor een aftandse kamer met krakkemikkig bed met een apart badhokje zonder douche (gietbeker), warm water of licht...
Com, een kustdorpje waar het druk was in de tijd van de vele expads. Maar waar nu de meeste guesthouses en restaurantjes leeg staan en maar weinig toeristen komen...niet zo vreemd met deze accommodatieprijzen...
En dan heb je even later weer het tegenovergestelde: lunch met vis, rijst en koffie in een klein dorpje met zicht op zee: 2 dollar per persoon...
Vanuit Com rijden we terug richting Baucau en verder naar Dili. We krijgen onderweg nog een lekke band. Gelukkig maar 100m van een garage :-) Na een uurtje zijn de 3 gaatjes gedicht...en wederom... maar 3 dollar.
Terug in Dili zijn we blij met een warme douche, een goed bed en het laten wassen van onze bezwete kleding... We pikken ons paspoort terug op en kunnen de volgende dag met ons visum de bus op naar Kupang, West-Timor in Indonesië.